Na een openbaar onderzoek waarbij meer dan drieduizend suggesties van burgers en tientallen adviezen van federaties, adviesorganen en verenigingen werden verzameld, heeft de Brusselse regering op donderdag 27 april in derde lezing haar Lucht-, Klimaat- en Energieplan (LKEP) aangenomen. Brussels minister van Klimaattransitie, Leefmilieu en Energie Alain Maron heeft het plan gecoördineerd, maar alle ministers en alle bevoegdheidsdomeinen moeten bijdragen tot de verwezenlijking ervan. In het ambitieuze collectieve plan wordt de doelstelling van koolstofneutraliteit tegen 2050 herbevestigd en wordt de ambitie van minder broeikasgasuitstoot in 2030 aangescherpt (– 47% in vergelijking met 2005), in overeenstemming met de Europese ‘Green Deal’. Met dit plan plaatst het Gewest het klimaat in het middelpunt van zijn project, met een duidelijke ambitie: Brussel bevrijden van zijn afhankelijkheid van fossiele brandstoffen.
Het plan bevat concrete maatregelen om de genoemde doelstellingen te bereiken en Brussel sneller koolstofvrij te maken en tegelijkertijd de toenemende energiearmoede te bestrijden. Het is een echt stappenplan dat het Gewest naar koolstofneutraliteit zal leiden, in alle bevoegdheidsdomeinen: van economie tot ruimtelijke ordening, met inbegrip van mobiliteit, huisvesting, voeding, netheid, onderzoek, enzovoort. Elk regeringslid krijgt een stappenplan om de klimaatdoelstellingen te halen en het Comité van klimaatdeskundigen zal de geboekte vooruitgang beoordelen om op een structurele en gecoördineerde manier te evolueren naar een veerkrachtiger Gewest.
Dankzij het plan zullen ook alle betrokken actoren (burgers, handelaars, ondernemingen, sociaal-culturele actoren, overheden, enzovoort) de koers en de verschillende tussenmijlpalen kennen om zich, elk op zijn niveau, te organiseren om het doel te bereiken en zo Brussel te veranderen.
Concreet hebben de resultaten van het openbaar onderzoek geleid tot de volgende verbeteringen aan het LKEP in vergelijking met de vorige regeringspassage (december 2022):
- ontwikkeling van indicatoren rond de sociaal-ecologische ongelijkheden om informatie voor het overheidsbeleid te vergaren en aan een rechtvaardige transitie te werken;
- opname van nieuwe sociale maatregelen in de Renolution-strategie om de toegang tot energierenovatie voor alle doelgroepen te vergemakkelijken. Bijvoorbeeld de creatie door het Woningfonds van een lening met terugbetaling bij overdracht voor bejaarde personen of zeer kwetsbare personen. Of nog leningen aan mede-eigendommen;
- versnelde boost van de productie van hernieuwbare energie en in het bijzonder van zonne-energie via fotovoltaïsche panelen. De ambities zijn met 20% verhoogd ten opzichte van de versie die tijdens het openbaar onderzoek werd voorgelegd, op basis van de uitstekende resultaten die sinds het begin van de legislatuur worden opgetekend;
- aanpassing van het tijdschema voor de geleidelijke afschaffing van fossiele brandstoffen om de samenhang en het effect ervan te verbeteren, in het bijzonder voor de geleidelijke afschaffing van stookolie (2035) en de nulemissie bij grondige renovatie (2030);
- bijwerking van de prognoses voor alle maatregelen, die bevestigen dat de uitvoering van het plan tot 47% minder broeikasgassen in 2030 zal leiden.
Ter herinnering: alle gebouweigenaars zullen hun renovatieplan kunnen opstellen. Vijf jaar na de inwerkingtreding van het regelgevend kader (gepland voor eind 2025) zal dat verplicht zijn. Het doel is (minstens) een EPB-klasse ‘C’ (100 kWh/m²/jaar) in 2050. Overheidsinstanties, die een essentiële voorbeeldrol hebben, moeten die klasse al in 2040 bereiken. Er zijn verschillende formules voor financiële steun (premies, renteloze leningen, enzovoort) en begeleiding uitgewerkt om eigenaars, in het bijzonder de meest kansarme, in staat te stellen de noodzakelijke werken uit te voeren. Voor personen met een laag inkomen dekken de Renolution-premies momenteel 50% van de energie-investeringen die in de woning nodig zijn om de gewestelijke doelstelling te behalen. En dan is er nog een Ecoreno-lening met lage rente. Het is namelijk van essentieel belang dat de energietransitie eerlijk en solidair verloopt, zodat niemand achterblijft. Door onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen geleidelijk af te bouwen en de energiezeven weg te werken, zullen huurders veel minder kwetsbaar worden voor de grote prijsschommelingen van de fossiele brandstoffen.
Hoewel met het plan prioritair naar minder broeikasgasuitstoot wordt gestreefd, is het ook bedoeld om het Gewest voor te bereiden op het ‘onvermijdelijke’ en zich aan te passen aan de gevolgen van de klimaatverandering, door het grondgebied veerkrachtiger te maken via verschillende acties zoals een betere doorlaatbaarheid van de bodem, geïntegreerd regenwaterbeheer, meer begroeiing, vooral in dichtbevolkte wijken, het creëren van koeltezones om hitte-eilanden tegen te gaan, enzovoort.
Alain Maron, Brussels minister van Leefmilieu, Klimaattransitie en Energie: “Met dit plan plaatst de regering het klimaat centraal in haar stadsproject. Zoals al sinds het begin van de legislatuur het geval is, draagt elke minister en elk bevoegdheidsdomein bij tot de hoge klimaatambitie die de regering heeft vastgelegd en dat zal zo blijven. Die ambitie – in overeenstemming met de verbintenissen van België – is ook gebaseerd op de bijdragen van alle Brusselse actoren die zich elk op hun niveau engageren: gemeenten, beroepssectoren, burgergroepen, ondernemingen, verenigingen, enzovoort. De regering zet de koers uit en steunt al wie zich inzet om voor Brussel en de Brusselaars te zorgen en beter te leven tegen 2030. Wij willen Brussel bevrijden van zijn afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. Het traject naar een groenere, gezondere en rechtvaardigere stad is nu uitgestippeld!”
Dankzij de definitieve aanname kan het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zijn bijdrage aan de actualisering van het Nationaal Energie- en Klimaatplan (NEKP) meedelen aan de Nationale Klimaatcommissie.
Bijlage:
Stappenplan LKEP 2023
- 2023: Belastingvermindering om de energierenovatie van woningen te ondersteunen
- 2023: Stopzetting van de subsidies voor fossiele brandstoffen en meer steun voor alternatieven
- 2023: Vaststelling van een ambitieuze energiedoelstelling (150 kWh/m²/jaar) bij grondige renovatie
- 2023: Sorteerplicht voor voedsel- en tuinafval
- 2024: Invoering van steun voor groepsrenovatie en ontwikkeling van een groepsrenovatiedynamiek van gebouwen per wijk in het kader van de stadsvernieuwing
- 2024: Vergroening van twintig speelplaatsen in gebieden met een gebrek aan groene ruimten
- 2025: Stopzetting van verwarming met fossiele brandstoffen voor nieuwe gebouwen (2025) of grondig gerenoveerde gebouwen (stedenbouwkundige vergunningen aangevraagd vanaf 1 januari 2030)
- 2025: 25.000 beveiligde fietsenstallingen
- 2026: Inbedrijfstelling van de biomethanisatie-eenheid
- 2030: Heroriëntering van alle economische instrumenten van het Gewest zodat ze bij voorrang sociaal en ecologisch voorbeeldige ondernemingen ten goede komen
- 2030: Afschaffing van dieselvoertuigen
- 2030: Vermindering met 30% van de afvalstroom naar de verbrandingsoven
- 2030: Afstemming van alle gewestelijke steun aan plaatselijke besturen op de gewestelijke lucht-, klimaat- en energiedoelstellingen
- 2031: Alle gebouwen in Brussel beschikken over een EPB-certificaat
- 2033: Einde van de energiezeven van klasse F en G
- 2035: Verbod op nieuwe verwarmingsinstallaties op stookolie
- 2035: Volledige afschaffing van het gebruik van stookolie voor verwarming in alle sectoren
- 2035: Afschaffing van voertuigen met een verbrandingsmotor (benzine en diesel)
- 2035: Terbeschikkingstelling van een netwerk van 11.000 openbare laadpalen voor elektrische voertuigen
- 2040: Verwezenlijking van de doelstelling van 100 kWh/m²/jaar door OVM’s en energieneutraliteit voor niet-residentiële overheidsgebouwen
- 2045: Gebouwen van klasse D en E moeten een energierenovatie hebben ondergaan
