Op voorstel van Minister-President Rudi VERVOORT en van de minister van Leefmilieu en Klimaattransitie, Alain MARON, heeft de Brusselse Regering ingestemd met een budget van meer dan 5 miljoen euro om de speelplaatsen van de Brusselse scholen te vergroenen. De scholen worden uitgenodigd om te reageren op een projectoproep om financiële steun te ontvangen en begeleid te worden bij hun herinrichtingsprojecten. Deze operatie past in het kader van de kruisbestuiving tussen het klimaatbeleid et het Gewestelijk natuurplan. Leefmilieu Brussel coördineert de uitvoering, in samenwerking met de Dienst Scholen van perspective.brussels.
Het Brusselse Gewest telt meer dan 600 scholen, die bijna 500 ha van de 162 km² van het grondgebied innemen (namelijk 3 %). Talrijke speelplaatsen zijn gebetonneerde en luidruchtige ruimten met weinig ruimte voor afwisseling, waar niet alle toepassingen op gelijke voet staan. De doelstelling van de operatie Re-creatie is om recreatieve, groene ruimten te creëren die beter ingedeeld zijn en daardoor aangenamer zijn om er tijdens en na school tijd te spenderen. Volgens Alain Maron is “deze operatie Re-creatie een klimaatgunstig, sociaal en collectief project om samen te bouwen aan groenere, gezelligere en inclusievere speelplaatsen, waar leerlingen zich voluit kunnen herbronnen.”
Dit initiatief haalt zijn inspiratie bij het Parijse programma dat speelplaatsen wil omvormen tot ‘oases’, waarbij de veerkrachtstrategie die in 2017 door de stad Parijs gelanceerd werd, centraal staat.
Een project in het hart van de klimaat- en biodiversiteitsproblematiek
Wat het klimaat betreft, verbetert de vergroening van de speelplaatsen de bodemdoorlaatbaarheid en het waterbeheer. De koelte-eilandjes die zo worden gecreëerd verhogen de veerkracht van Brussel tegenover de klimaatverandering en zullen zowel de leerlingen als de buurtbewoners tijdens hittegolven verfrissen. De groene speelplaatsen versterken geleidelijk de biodiversiteit en het groene netwerk van het gewestelijk grondgebied, dankzij de inrichting van semi-natuurlijke habitats voor insecten en vogels. Ze beperken eveneens de geluidsverspreiding, een belangrijke troef voor de gezelligheid.
Die concrete acties rond de herstructurering van de natuur in de stad zullen Brussel ten goede komen, zowel op het vlak van milieu en klimaat, als op sociaal vlak.
Een sociaal project
Tal van studies hebben aangetoond dat direct contact met de natuur kalmerend werkt, en dat het de fysieke en sociaal-emotionele ontwikkeling bevordert. Leefmilieu Brussel biedt trouwens, in het kader van zijn bevoegdheid Milieueducatie, specifieke pedagogische begeleiding aan voor educatieve teams die willen leren om buiten les te geven.
“Door opnieuw contact te maken met de natuur zullen het algemene welzijn en de vaardigheden van de leerlingen verbeteren. Daarom zullen we toezien op een vergroening van hoofdzakelijk de speelplaatsen van scholen gelegen in dichtbevolkte wijken, met heel weinig groene ruimten in de buurt. Deze actie sluit volledig aan bij onze inspanningen om het aantal groene ruimten in dichtbevolkte wijken te verhogen”, aldus Alain Maron. Volgens het Natuurplan van Leefmilieu Brussel is één school op vier gelegen in een gebied, waar er een tekort is aan voor publiek toegankelijke groene ruimten. Daarom zal voorrang worden gegeven aan de projecten van scholen gelegen in die zones en in het prioritair ingroeningsgebied van het Gewestelijk Plan voor Duurzame Ontwikkeling (GPDO).
Een collectief project
Ten slotte creëert de herinrichting en vergroening van een speelplaats een kans om realiteit en het gewenste gebruik met elkaar in perspectief te brengen. De scholen zullen dus worden uitgenodigd om de leerlingen en het personeel voorafgaand aan het project te doen nadenken over de verschillende gewenste toepassingen voor een groene, gezellige en inclusieve speelplaats.
De operatie Re-creatie zal ook de gelegenheid bieden aan de scholen om zich open te stellen voor de wijk waardoor de buurtbewoners ervan buiten schooltijd kunnen genieten. “De speelplaatsen durven openstellen zendt een positief signaal uit naar de bevolking en kan op een nuttige en verrijkende manier bijdragen tot de algemene sfeer in de wijk. Het brengt een betere sociale cohesie tussen de school en de omliggende wijk teweeg. Dergelijke ruimten voor spel en koelte zullen echte oases vormen tijdens de hittegolven en zullen een oplossing bieden voor het gebrek aan groene ruimten en speeltuinen voor gezinnen in bepaalde wijken”, aldus minister-president Rudi Vervoort.
Verloop van de operatie Re-creatie
Concreet betekent dit dat scholen uitgenodigd worden om hun interesse kenbaar te maken bij Leefmilieu Brussel tot 15 juli 2021. Ongeveer 20 scholen zullen geselecteerd worden en in twee groepen begeleid worden. De eerste zal starten in september 2021 en de tweede in januari 2022. Ze kunnen voor de werkzaamheden van een subsidie tot 300.000 € genieten, alsook van een methodologische en technische begeleiding in alle fasen: participatief ontwerp, bestelling van de werken, uitvoering, beheer en openheid naar de wijk. De eerste heringerichte speelplaatsen zullen in 2023 het daglicht zien.
De Dienst Scholen van perspective.brussels en Leefmilieu Brussel hebben een gids opgesteld, getiteld “Laten we onze speelplaats herinrichten. Gids ter verbetering van de speelplaatsen in het Brussels Gewest”, die als inspiratie kan dienen. Hij zal in de komende weken beschikbaar zijn.
Het Parijse voorbeeld: les cours oasis
De stad Parijs heeft in het kader van haar veerkrachtstrategie haar Oasis project gelanceerd, dat erop gericht is om de speelplaatsen van Parijse scholen en colleges om te vormen tot “oases”, om zo het hoofd te bieden aan de klimatologische en sociale uitdagingen van de XXIe eeuw. Een veertigtal speelplaatsen zijn op dit ogenblik bij dit project betrokken.
Door vanaf het ontwerp de leerlingen en de volwassenen van de betrokken inrichting hierbij te betrekken, richten deze vernieuwde speelplaatsen zich op:
– de inbreng van meer groen
– de verbetering van het regenwaterbeheer en de waterpunten
– de installatie van ludieke inrichtingen die aan de verschillende behoeften van de kinderen aangepast zijn
– het onthaal van een breder publiek buiten de schooltijd
Bijkomende informatie en illustraties op de internetsite van de stad Parijs.
