Sinds 2019 worden in het Brussels Gewest geen pesticiden meer gebruikt voor het onderhoud van de gewestelijke en gemeentelijke openbare ruimtes. Het gebruik ervan is ook verboden in de bufferzones rond waterlopen en wateroppervlakken, om de verontreiniging van onze aquatische ecosystemen en bodems te verminderen. Het Brussels Gewest wil nu verder gaan en beheerders van privéruimtes aanmoedigen om hun praktijken te veranderen, om de gezondheid van de Brusselaars en ons milieu te beschermen.
Talrijke studies hebben namelijk de schadelijke impact van pesticiden op de biodiversiteit en onze gezondheid aangetoond. Elk jaar veroorzaken die stoffen wereldwijd naar verluidt 385 miljoen ernstige vergiftigingen[1]. Die producten besmetten ons ook beetje bij beetje, zonder dat we het weten. De Wereldgezondheidsorganisatie meent namelijk dat ze verband houden met tal van neurologische ziektes, endocriene stoornissen, vruchtbaarheidsproblemen, allergieën …. In België waren alle kinderen die in 2021 in het kader van een biomonitoring door Testaankoop getest werden, besmet en in bijna alle gevallen met meer dan één pesticide.
Daarom heeft de Brusselse regering op donderdag 19 januari op initiatief van Alain Maron, de minister van Leefmilieu, het Brussels Plan voor Pesticidenreductie 2023-2027 goedgekeurd. Het doel ervan is het gebruik van pesticiden op het gewestelijk grondgebied te verminderen om onze gezondheid en die van ons milieu te beschermen. De verkoop van een product toestaan of verbieden valt onder de bevoegdheid van de federale regering. Het Europees Hof van Justitie heeft trouwens bevestigd dat België het gebruik van pesticiden die verboden zijn op het Europese grondgebied, zoals neonicotinoïden, ten onrechte toegestaan heeft.
Alain Maron, Brussels minister van Leefmilieu: ‘Het gebruik van pesticiden verminderen ten voordele van milieuvriendelijkere methodes is essentieel om de gezondheid van de Brusselaars te verbeteren, in het bijzonder van de meest kwetsbaren, zoals kinderen op sportterreinen of personen die in de buurt van besproeide percelen wonen. Sinds enkele jaren zet het Gewest zich in voor een ecologisch beheer van de openbare ruimtes. Met dit plan gaan we nog verder en willen we het gebruik van pesticiden ook op privéruimtes terugdringen. Brussel geeft het goede voorbeeld. We hopen dat de federale minister van Landbouw ook zijn verantwoordelijkheid zal nemen om de gezondheid van de Belgen en de biodiversiteit te beschermen.
Concreet zal het Gewest, om de Brusselaars te helpen om niet-vervuilende alternatieven voor tuinieren te gebruiken, bewustmakingsacties ontwikkelen en de verschillende actoren uitrusten. Er zullen hen pedagogische kits aangeboden worden en er zullen opleidingen georganiseerd worden die een antwoord bieden op vragen als: Hoe anders tuinieren? Wat zijn de doeltreffende alternatieven? Welke planten kunt u het best gebruiken? Wat kunt u met uw pesticidenvoorraden doen?
Leefmilieu Brussel zal binnenkort adviezen en videotutorials online zetten voor professionals en particulieren. De Natuurfacilitator zal beheerders van privéruimtes (bv. beheerders van sportterreinen, mede-eigendommen, kantoorgebouwen …) begeleiden bij hun inspanningen om hun buitenruimtes op ecologische wijze te ontwerpen en te onderhouden. Bovendien zullen binnenkort communicatiecampagnes gevoerd worden in winkels en tuincentra die pesticiden verkopen en er zal herinnerd worden aan de voorzorgsmaatregelen die genomen moeten worden bij de hantering en opslag van die producten. De opleiding voor professionals zal ook herzien en verbeterd worden om meer online materiaal aan te bieden, en het onderdeel over ecologisch beheer van groene ruimtes zal sterk uitgebreid worden.
Om de verschillende door pesticiden veroorzaakte verontreinigingen in ons milieu gerichter te bestrijden, zal ten slotte het systeem voor toezicht op de milieurisico’s (water, lucht, bodem, landbouwproductie) versterkt worden om zo nodig gerichte acties mogelijk te maken. Zo zet het Brussels Gewest een nieuwe stap naar een pesticidenvrij grondgebied.
[1] Boedeker, W., Watts, M., Clausing, P. et al. The global distribution of acute unintentional pesticide poisoning: estimations based on a systematic review, BMC Public Health 20, 1875 (2020). Zie: https://rdcu.be/c3F9x
