De inrichting van het Neerpedepark wordt voortgezet in het kader van het Operationeel Plan voor Neerpede. Het project voor de renaturatie van de Mayfairvijver en de Middenvijver, waarvan de oevers momenteel gebetonneerd zijn, werd gewijzigd om te voldoen aan de voorwaarden die werden gesteld voor de afgifte van de stedenbouwkundige en milieuvergunning, na de overlegcommissie. In december heeft de Brusselse regering ook de beheersprincipes goedgekeurd voor de toekomstige openluchtbadzone, die een integraal onderdeel van het project vormt. Het Neerpedepark krijgt dus geleidelijk vorm ten voordele van de biodiversiteit en de Brusselaars.
Het Neerpedepark wordt ontwikkeld langs het water.
De Brusselse regering en de gemeente Anderlecht hebben het Operationeel Plan voor Neerpede goedgekeurd in 2021. Het doel is om de milieukwaliteit van dit uitgestrekte groene gebied van 400 hectare te verbeteren en tegelijkertijd diverse recreatieve en agrarische activiteiten te ontwikkelen die aansluiten bij de site. Een van de vlaggenschipprojecten is de ontwikkeling van een park van 40 hectare langs het water, het Neerpedepark, dat als gewestelijke recreatiepool is opgenomen in het Gewestelijk Plan voor Duurzame Ontwikkeling (GPDO, door de regering aangenomen in 2018).
Vandaag zijn de meeste waterlichamen van dit toekomstige park gebetonneerd. Ze hebben te lijden onder een slechte waterkwaliteit en daardoor een gebrek aan biodiversiteit. Daarom zijn er talrijke verbeteringen gepland om de biodiversiteit en de milieukwaliteit van de site te verbeteren:
- De bronnen worden gevaloriseerd en opnieuw aangesloten op het hydrografische netwerk.
- De bedding en de oevers van de Neerpedebeek, die door de site stroomt, zullen opnieuw worden genaturaliseerd zodat de flora en de fauna daar opnieuw kunnen gedijen langs de waterloop.
- De Mayfairvijver zal volledig worden gewijd aan de biodiversiteit, met beplante oevers. Het bestaande rietveld zal worden uitgebreid rond de hele omtrek van de vijver om die nog beter te beschermen en een geschikte habitat te bieden voor vogels, vissen, amfibieën en weekdieren.
- Ook de oevers van de Middenvijver zullen worden beplant. Een derde van deze Middenvijver zal worden omgevormd tot een natuurlijke zwemzone, terwijl de rest ruimte zal bieden aan omgevingen met een rijke biodiversiteit: een rietveld van 4.500 m² in het centrale deel en een wetland met een variabel waterniveau in het westelijke deel.
- De stormbekkens, die momenteel volledig zijn gebetonneerd, zullen ook worden beplant en worden geïntegreerd in de landschapsinrichtingen van het park.
Een aantal inrichtingen zijn eind 2023 al gerealiseerd, waaronder de heropenlegging van de Olympische Dreef en de aanleg van begroeide wadi’s en greppels door de gemeente Anderlecht, in samenwerking met Leefmilieu Brussel en met cofinanciering van de projectoproep Klimaatactie van het Gewest. De volgende stappen zijn de renaturatie van de Neerpedebeek, de inrichting van de Middenvijver en de omgeving ervan, de bouw van een ontvangstpaviljoen voor de natuurlijke zwemzone en sanitaire voorzieningen die toegankelijk zijn voor alle gebruikers van het park, en de herinrichting als parkzone van de Marius Renard-lus en het deel van de Olympische Dreef tussen de Middenvijver en de Pedevijver.
Beheer van de natuurlijke zwemvijver
De Brusselse regering heeft op 7 december, op initiatief van de Brusselse minister van Leefmilieu Alain Maron, de beheersprincipes goedgekeurd voor de toekomstige natuurlijke zwemzone, die zal worden ingericht in een derde van de Middenvijver. Het algemene beheer van het Neerpedepark zal worden uitgevoerd door Leefmilieu Brussel, dat het beheer van de badzone (onthaal, toezicht, veiligheid, onderhoud, netheid, enz.) zal delegeren aan een gespecialiseerde dienstverlener via een overheidsopdracht. In een overeenkomst tussen het Gewest en de gemeente zullen de voorwaarden worden vastgelegd voor het toezicht op deze nieuwe activiteit om de juiste integratie ervan in het park te garanderen, met name op het gebied van biodiversiteit, mobiliteit, netheid en veiligheid.
Alain Maron, Brussels minister van Leefmilieu: “Ik ben blij dat er schot zit in de inrichting van het Neerpedepark, want deze groene long, die zo belangrijk is voor ons Gewest, had dringend een opwaardering nodig om de milieukwaliteiten ervan, waaronder de biodiversiteit, te verbeteren. De Brusselaars snakken naar kwaliteitsvolle groene ruimtes, voor hun welzijn en gezondheid. Brussel heeft ook een tekort aan plaatsen waar mensen in de open lucht kunnen baden, zoals vijftig jaar geleden mogelijk was. De aanleg van een natuurlijke zwemvijver in het park zal de Brusselaars dus een unieke zwem- en ontspanningservaring bieden in een versterkt natuurlijk kader.”
Concreet zal de zwemvijver tijdens de zomerperiode (van mei tot en met september), na reservatie, overdag toegankelijk zijn voor een democratische prijs. Tijdens de winterperiode (van oktober tot en met april) zal de vijver regelmatig enkele uren per week toegankelijk zijn voor Brusselse sportclubs. Leefmilieu Brussel zal de mogelijkheid onderzoeken om tijdens de winterperiode hondenclubs toegang te verlenen.
Vooraf reserveren heeft het voordeel dat het aantal baders over de dag wordt gespreid en grote drukte wordt vermeden in het park, rond de badzone. Om een goede waterkwaliteit te garanderen, zullen er maximaal 225 baders tegelijk op de site worden toegelaten, een limiet die is vastgesteld om binnen de capaciteit van de helofytenfilter en de beschikbare ruimte in en rond de vijver te blijven. Dat maximumaantal kan echter worden verlaagd afhankelijk van de omstandigheden, vooral tijdens de eerste maanden van de opening, om de geleidelijke integratie van deze activiteit op de site te garanderen.
Als die maximale capaciteit wordt bereikt, heeft elke bader 21 m² ruimte in het water, wat ruim boven de wettelijke normen voor zwembaden ligt (2 tot 3 m² per bader). De zwemmers zullen dus voldoende ruimte hebben om van de natuurlijke zwemzone te genieten met respect voor elkaar en voor de omgeving.
De waterkwaliteit zal ook regelmatig worden gecontroleerd. De impact van het project op de biodiversiteit en de site zal ook regelmatig worden gecontroleerd. De geplande verbetering van de waterkwaliteit, met name dankzij de zone met helofytenvegetatie, en de renaturatie van de vijver en de oevers ervan zullen rechtstreeks ten goede komen aan de plaatselijke flora en fauna. De exploitatievoorwaarden van de badzone zullen worden gespecificeerd in de milieuvergunning en kunnen, indien nodig, evolueren afhankelijk van de beoordeling ter plaatse.
De kosten van het hele project worden momenteel geschat op 9.265.000 euro. De kosten voor de aanleg maar ook voor het beheer zijn veel lager dan die van een conventioneel zwembad, aangezien een natuurlijke zwemvijver geen energie nodig heeft (wordt niet verwarmd), noch chemicaliën (om het water te zuiveren). De werkzaamheden, die worden gefinancierd via de samenwerkingsovereenkomst met Beliris, zullen begin 2025 van start gaan. De opening voor het publiek is gepland voor de zomer van 2026.
