Op dit moment produceren de Brusselse gebouwen meer dan de helft van de broeikasgassen op het Brusselse grondgebied en bijna een derde van de fijne deeltjes die in de lucht worden uitgestoten. 27% van de Brusselse gezinnen verkeert in een situatie van energiearmoede en een derde van de Brusselse gebouwen is helemaal niet geïsoleerd. Bijna 60% van de Brusselaars huurt en kan dus niet gemakkelijk iets doen om zijn woning te isoleren. Een feitelijke vaststelling, die vraagt om actie. Des te meer omdat energiezeven een aanzienlijke financiële last en ongemak voor de bewoners betekenen, maar ook een bedreiging voor het klimaat. Daarom heeft de Brusselse minister van Leefmilieu, Alain Maron, vanmorgen, in overeenstemming met het Lucht-, Klimaat- en Energieplan dat in 2023 werd aangenomen, een wetsontwerp voorgesteld in de commissie Leefmilieu dat gericht is op de evolutie van het gebouwenbestand in Brussel in de komende jaren. Een duidelijke koers op lange termijn die veel ruimte laat voor voorspelbaarheid en in lijn is met de Renolution-strategie van het Brussels Gewest.
De renovatie van gebouwen staat centraal in de prioriteiten van de Brusselse regering, met sinds 2019 meer dan 360 miljoen euro aan overheidsinvesteringen voor Renolution, de gewestelijke strategie voor de renovatie van gebouwen. De renovatie van de Brusselse gebouwen, die bijzonder oud en slecht geïsoleerd zijn, is immers essentieel om ze energie-efficiënt te maken. Isolatie, hoogwaardige verwarmingsinstallaties en het gebruik van hernieuwbare energie moeten Brussel bevrijden van zijn afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en zo een gezonde leefomgeving voor de Brusselaars garanderen. Het is ook een kans om banen te creëren die niet kunnen worden gedelokaliseerd.
Op woensdag 31 januari heeft minister Maron een duidelijke koers voorgesteld aan de parlementsleden aan de hand van het ontwerp van ordonnantie tot herziening van het Brussels Wetboek van Lucht, Klimaat en Energiebeheersing, als antwoord op de noodzaak om meer actie te ondernemen om de doelstelling van -47% uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 te halen, in lijn met de Europese doelstellingen. De belangrijkste elementen zijn:
- het EPB-certificeren van alle woningen in Brussel tegen 2030;
- het invoeren van een progressief regelgevend kader, begeleid en gesteund door de overheid, met als doel de renovatie van woningen met EPB-klasse F en G tegen 2033, om een einde te maken aan energiezeven, en met EPB-klasse D en E tegen 2045;
- het weren van fossiele brandstoffen uit nieuwe of zwaar gerenoveerde gebouwen.
Alain Maron, Brussels minister van Leefmilieu en Energie: “Het gebrek aan isolatie in energiezeven voor kwetsbare doelgroepen is vanuit sociaal oogpunt zeer onrechtvaardig. Door de isolatie van woningen te garanderen, zorgen we voor een eerlijke transitie en voor woningen waarin iedereen een waardig leven kan leiden. Het is een morele en sociale verplichting om iedereen waardige levensomstandigheden te garanderen, en energierenovatie speelt een fundamentele rol in de beoogde sociale rechtvaardigheid. Door nu te handelen, verbinden we ons ertoe die energiezeven geleidelijk aan weg te werken en zo onze verbintenissen op sociaal en klimaatvlak na te komen. Tot slot biedt Renolution ook enorme mogelijkheden voor opleiding, werkgelegenheid en economische activiteit, die niet kunnen worden gedelokaliseerd.
Ik wil de Brusselaars ontlasten van hun energiefactuur door hen zoveel mogelijk te blijven steunen.”
Renovatie van energiezeven
Het renoveren van energiezeven kan een ontmoedigende uitdaging lijken, maar in werkelijkheid is dat volledig haalbaar en kunnen de doelstellingen voor 2033 worden gehaald door slechts één of twee werkfasen uit te voeren, meestal de isolatie van het dak en de vervanging van het verwarmingssysteem. De termijnen van 10 en 20 jaar zijn bedoeld om het gemakkelijker te maken de werken uit te voeren op een belangrijk moment in de levensduur van het gebouw (verkoop, verhuur, erfenis, enz.) en om voldoende tijd te bieden om algemene renovaties aan te moedigen.
Meer oplossingen voor iedereen
Er bestaat dus al een solide gewestelijk systeem en er zal verder worden gewerkt aan het garanderen van begeleiding en financiering, zodat elk huishouden de noodzakelijke steun kan krijgen, afhankelijk van zijn middelen, om deze energierenovaties uit te voeren. Er komen dus geleidelijk oplossingen naar voren, ook op de bankenmarkt, omdat alle Europese regio’s en staten geleidelijk aan met dezelfde uitdaging worden geconfronteerd.
Minister Maron: “We moeten de stedenbouwkundige procedures vereenvoudigen om de isolatie van gebouwen te vergemakkelijken en tegelijk de architecturale rijkdom van Brussel te behouden. Good Living (de herziening van de Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening) is een stap in de goede richting en zal, samen met het besluit inzake werken van geringe omvang van mijn collega Ans Persoons, de procedures vereenvoudigen en het mogelijk maken om voor een groot aantal isolatiewerken geen vergunningsaanvraag meer te moeten indienen. Maar we moeten ook de collectieve renovatie op het niveau van de wijken aanmoedigen, met operatoren die alle diensten kunnen aanbieden die nodig zijn om collectieve renovatie mogelijk te maken.”
Invoering van een vangnet
Voor degenen die ondanks de genomen maatregelen geen oplossing kunnen vinden om hun woning te renoveren, voorziet het Gewest in een systeem van afwijkingen voor verschillende situaties: wanneer het technisch niet mogelijk is om de doelstelling te bereiken door erfgoedkundige vereisten, wanneer de investeringsbedragen onevenredig zijn in vergelijking met een vergelijkbare woning, enzovoort.
Er zal ook rekening worden gehouden met specifieke omstandigheden, waardoor het bedrag van de boete kan worden verlaagd, of zelfs geannuleerd. Bij gebrek aan toegang tot voldoende overheidssteun om renovatie mogelijk te maken, zal bijvoorbeeld een vermindering van 100% worden toegekend aan de eigenaar-bewoners met een statuut dat hun precaire financiële situatie aantoont, zoals het statuut van begunstigde van de verhoogde tegemoetkoming, begunstigde van het leefloon of een equivalent ervan.
Dat brengt ons terug bij het eerste principe van Renolution. Alain Maron: “Het Gewest heeft de verantwoordelijkheid om voor elke doelgroep renovatiebegeleiding en aanzienlijke financieringsoplossingen op maat te ontwikkelen, zodat iedereen in een geïsoleerde en comfortabele woning kan wonen. Het Brussels Gewest heeft dus een resultaats- én middelenverbintenis.”
De tekst die vandaag in de commissie Leefmilieu is aangenomen, zal vervolgens op 23 februari ter stemming worden voorgelegd aan alle Brusselse parlementsleden.
